Kult Słońca jest charakterystyczny dla praktycznie każdej dawnej religii. Owszem, w panteonie bogów byli i inni, jednak Słońce niezmiennie było jednym z centralnych bóstw. Wynikało to z prostego faktu, ciepło słoneczne, światło, które słońce daje, powodowało wzrost plonów i ogrzewało. Odpowiedzialne za tę magię bóstwo musiało być wielbione, w różnych religiach na wiele sposobów.

Mitologia egipska – bóg Ra

Ra (bądź Re) jest jednym z centralnych bogów w dawnych wierzeniach egipskich, wraz z Ozyrysem, Amonem i Izydą.

Znany jest jako bóstwo słoneczne, które odpowiedzialne było za stworzenie świata oraz zapewnienie ładu we Wszechświecie.

W Egipcie przedstawiano go w specyficzny sposób, podobnie jak pozostali bogowie.

Charakteryzował się głową jastrzębia albo sokoła, ale prawdziwie rozpoznawczym znakiem był dysk umieszczony na jego głowie i reprezentujący tarczę słoneczną.

Chociaż Egipcjanie w szczególny sposób czcili Ozyrysa, to właśnie Ra był dla nich najważniejszym bóstwem oraz władcą ludzkości.

Według wierzeń egipskich Ra nie od zawsze znajdował się na niebie. W zamierzchłych czasach wędrował po ziemi zarządzając 12 prowincjami Egiptu, niestety w chwili, gdy zbliżał się do ludzi spalał ich swoim blaskiem.

To sprawiło, że zamiast pozostać z ludźmi, wędruje po niebie obserwując i gwarantując bezpieczeństwo.

Wierzenia egipskie przedstawiają wędrówkę boga po niebie jako wędrówkę barką po niebie od linii horyzontu, aż po jego kres, kiedy boska barka zostaje połknięta przez rzekę Nut, rodzącą go ponownie następnego dnia.

Zniknięcie za rzeką bywało wiązane z zejściem do świata podziemnego, dlatego czasami uważano Ra za pana świata zmarłych.

Mitologia perska – bóg Mitra

Mitologia perska, jedna z najstarszych istniejących na świecie, także posiadała własnego boga słońca. Nazywał się Mithra albo Mitra i pojawia się na wielu pozostałościach archeologicznych po dawnych Persach.

Był przede wszystkim władcą światła, jasności, długich dni, czyli tego wszystkiego, co daje Słonce, lecz nie tylko.

Pod jego opieką znajdowały się wszelkiego rodzaju przysięgi, a także – co szczególnie ważne dla starożytnych społeczeństw – patronem władców oraz wojowników.

Pilnował także porządku na świecie i w kosmosie oraz był sędzią w krainie zmarłych, w której stawiali się wszyscy, niezależnie od swojego stanu w czasie ziemskiego życia.

Według religijnych podań persów Mithra był bogiem, który narodził się ze skały.

Z uwagi na to, że patronował władzy królewskiej, wojownikom i był personifikacją życiodajnego ciepła przedstawiano go jako wojownika w pełnej zbroi.

Mithra przemierzał świat na rydwanie zaprzężonym w białe konie.

Ciekawostką jest, że Mithra nie był bogiem znanym tylko w dawnej Persji i nie umarł wraz z nią.

W pierwszych wiekach naszej ery miał szerokie grono zwolenników również w Cesarstwie Rzymskim, w tym samego cesarza Komodusa.

W obrzędach odprawianych na jego cześć w Rzymie mogli brać udział jedynie mężczyźni.

Mitologia grecka – bóg Helios

W mitach greckich sytuacja boga Słońca jest dość skomplikowana.

Był nim Helios, jednak z uwagi na przypisywanie Apollinowi władzy nad światłem słonecznym i słoneczną tarczą kult Heliosa nie był szczególnie rozpowszechniony.

Znany był szczególnie z pierwszych wieków starożytnej Grecji, później stopniowo tracił swoje wpływy na rzecz młodszego bóstwa.

Helios był jednym z Tytanów, prawdopodobnie synem Hyperiona oraz Tei oraz bratem bogini Księżyca Selene i bogini jutrzenki Eos.

Za jego żonę uchodziła Perseida, z którą miał kilkoro dzieci. Według mitów nie stronił również od kochanek.

Jedna z nich Klimene była matką słonecznego syna Faetona, z którym wiąże się najbardziej znany mit dotyczący Heliosa.

Faeton tak bardzo chciał spróbować powozić rydwan ojca, zaprzęgnięty w ogniste konie, po niebie że spłonął w czasie jazdy, nie mogąc znieść ani ciepła, ani blaski słonecznego.

Chociaż Helios nie był najbardziej znanym z bogów istniały miejsca, w których oddawano mu szczególną cześć.

Dotyczy to głównie Peloponezu oraz wyspy Rodos, którą według mitów Helios sam wydobył z głębi morza, nie mając innego fragmentu świata dla siebie.

To właśnie tam, około 300 r.p.n.e. został wzniesiony jeden z cudów starożytności, posąg Heliosa, czyli Kolos Rodyjski.

Mitologia rzymska – bóg Sol

Mitologia rzymska niemal w całości przejęła mitologię grecką, adaptując ją na własne potrzeby i zmieniając nazwy bóstwom.

Jednym z przyjętych do Rzymu bogów był Helios, który w Wiecznym Mieście nazywał się Sol.

Złączył się on w jedno także z pozostałościami wierzeń sabińskich, które istniały na Półwyspie Apenińskim zanim Rzymianie rozpoczęli podbój basenu Morza Śródziemnego.

Kult boga Sol, patrona słońca wędrującego po niebie i zapewniającego jasność nie był powszechny.

Zaczął urastać do rangi ogólnopaństwowego, a nawet górującego nad innymi bogami dopiero w III wieku naszej ery.

W połączeniu z bogami ze Wschodu, w tym z Mitrą, zapoczątkował kult tzw. Słońca Niezwyciężonego, który przetrwał aż do nastania chrześcijaństwa w Rzymie.

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.